Zgodnie z klasyczną definicją Johna Griersona film dokumentalny to „twórcza interpretacja rzeczywistości”. Ta lapidarna formułka identyfikuje dwa kluczowe wektory estetycznego rozwoju gatunku. Z jednej strony w historii kina faktów mamy do czynienia z twórcami, którzy, tak jak Kazimierz Karabasz, kładli nacisk na „rzeczywistość”, zawężając „interpretację” do obserwacji. Z drugiej strony natrafiamy na dokumentalistów w rodzaju Wojciecha Wiszniewskiego czy Marcela Łozińskiego, według których prawdę o świecie uchwycić można tylko wtedy, gdy „interpretacja” przyjmie formę kreacji. O ile pierwsze z zarysowanych powyżej podejść nigdy nie budziło oporów krytyki i widzów, o tyle druga metoda uprawiania filmu dokumentalnego bardzo często prowokowała dyskusje na temat granic gatunku. W ostatnich latach pojawiło się dużo filmów, które w wyrafinowany sposób łączą konwencje kina faktów z chwytami typowymi dla kina fikcji. Co więcej, także twórcy filmów fabularnych coraz częściej skłaniają się ku opowiadaniu historii „napisanych przez samo życie”. Do tego wszystkiego dochodzą niezwykle popularne formaty telewizyjne, takie jak telenowela dokumentalna, które z niezwykłą swobodą mieszają fikcję z realnością. W tym mocno zhybrydyzowanym pejzażu gatunkowym coraz trudniej o jednoznaczne klasyfikacje oraz porządkujące
schematy. W trakcie panelowej dyskusji zastanowimy się nad tym, gdzie kończą się granice filmu dokumentalnego i czy genologiczna płynność to szansa, czy też zagrożenie dla kina faktów.
Uczestnicy: Katarzyna Mąka-Malatyńska, Sławomir Grünberg, Andrzej Sapija.
Filmy z taśmy 35 mm:
Niedziela, reżyseria: Sławomir Grünberg (1979) /PWSFTiT/
Spokojny dzień, reżyseria: Witold Starecki (1976) /WFO/
Idzie Mróz, reżyseria: Piotr Andrejew (1973) /WFO/
24 listopada, 15:00
According to John Grierson’s classic definition, a documentary is “a creative interpretation of reality”. This brief formula identifies two key vectors of aesthetics development of this genre. On the one hand, the history of factual cinema features artists who, like Kazimierz Karabasz, put emphasis on “reality”, reducing “interpretation” to observation. On the other hand, me come across documentary authors, like Wojciech Wiszniewski or Marcel Łoziński, who believe that the truth about the world can only be grasped when “interpretation” assumes the form of creation. While the first of the above-mentioned approaches has never raised any objections from critics and viewers,
the second method of producing documentary films has oftentimes provoked heated discussions relating to the genre limits. Many films have appeared in recent years that combine in an elaborate way the factual cinema conventions with the means typical for fictional films. Moreover, feature film authors increasingly choose to tell stories “written
by life”. On top of that there are extremely popular television formats, such as documentary soap, which quite freely mix fiction with reality. This highly hybridised generic landscape makes it ever more difficult to find clear classifications and organising schemes. During the panel discussion we will ponder on the limits of documentary film and if generic fluidity poses a chance or a threat to factual cinema.
The participants: Katarzyna Mąka-Malatyńska, Sławomir Grünberg, Andrzej Sapija.
Films:
Sunday, directed by: Sławomir Grünberg (1979) /PWSFTiT/
A Quiet Day, directed by: Witold Starecki (1976) /WFO/
Frost is Coming, directed by: Piotr Andrejew (1973) /WFO/
24 November, 3:00 PM
